Adam Murawski

Ta rokokowa rzeźba św. Jana Nepomucena powstała w połowie XVIII w. Do Szczytów-Dzięciołowa została sprowadzona przez ówczesnego właściciela wsi Jana Walentego Węgierskiego (ur. 1755 r., zm. 1797 r.), herbu Wieniawa. On również w 1785 r. ufundował stojącą obok drewnianą cerkiew p.w. Ścięcia Głowy Św. Jana Chrzciciela. Pierwotnie, przez wiele lat autorstwo figury przypisywano Janowi Chryzostomowi Radlerowi, artyście pracującemu na potrzeby dworu Branickich w Białymstoku.

Według najnowszych badań twórcą rzeźby był Sebastian Festinger, wybitny rzeźbiarz ze Lwowa. Wykonana z wapienia figura jest zabytkiem najwyższej klasy artystycznej, jednym z najcenniejszych tego typu na Podlasiu. Jest to również najdalej wysunięty na północ przykład dzieła lwowskiej rzeźby barokowej.

W związku z bardzo złym stanem zachowania w 2016 r. figura została do pracowni konserwatorskiej, gdzie przeszła kilkumiesięczną, kompleksową renowację. W trakcie tych prac zrekonstruowano również brakujące elementy tej rzeźby: prawą dłoń i przedramię, nos oraz krzyż z palmą. Inicjatorem i koordynatorem wszystkich tych działań była Fundacja im. Jana Walentego Węgierskiego. Wiele można byłoby pisać o historii tego św. Jana Nepomucena, katolickiego świętego stojącego obok murów okalających XVIII-wieczną cerkiew prawosławną. Żyją tu w symbiozie od dziesiątków lat dając świadectwo unikalności tego miejsca.

To miejsce przypomina, że od wielu wieków na tych ziemiach, na Podlasiu przenikają się kultury Wschodu i Zachodu. Zachęcam do przeczytania wspaniałej książki pod redakcją Wojciecha Konończuka, Figura Św. Jana Nepomucena ze Szczytów-Dzięciołowa. Lwowska Rzeźba rokokowa na Podlasiu, Warszawa 2018 r. Warto jeszcze dodać, że św. Jan Nepomucen z Szczytów-Dzięciołowa znalazł się na Znaczku Turystycznym nr 285 (patrz http://www.znaczki-turystyczne.pl/znaczkowe-miejsca-turystyczne.html?lS=25&lid=&cat=315).