Adam Murawski

Gnojewo, to mała wieś położona na obszarze Wielkich Żuławach Malborskich w gminie Miłoradz. Na północnej stronie drogi krajowej nr 22 z Tczewa do Malborka, przy dawnym trakcie tzw. berlinki z Berlina do Królewca stoi przepiękna, gotycka kapliczka z czerwonej cegły. Usytuowana jest ona na osi wschodniego wjazdu do Gnojewa, front kapliczki skierowany jest w stronę południową. Pochodzi z XV wieku i jest niewątpliwie jedną najstarszych zachowanych na Pomorzu.

Według starych przekazów ta katolicka kapliczka stała pierwotnie koło miejscowego kościoła p.w. Św. Szymona i Judy Tadeusza w Gnojewie. Według legendy, około 1818 r. po przejęciu tej świątyni przez protestantów, którejś nocy „przeszła” przez drogę, za skrzyżowanie dróg. Tak naprawdę w okresie II wojny światowej podczas budowy drogi tzw. berlinki przesunięto kapliczkę na obecne miejsce.

Już w końcu XIX w. na cenną kapliczkę zwrócił uwagę Conrad Steinbrecht (w latach 1882-1921 główny konserwator Zamku Malborskiego), który opisał ją w artykule zamieszczonym w Zeitschrift fuer christliche Kunst z 1892 r. Sama kapliczka, to dwukondygnacyjny obiekt o ciekawej ażurowej konstrukcji zdobiony łukami typu ośli grzbiet i sterczynami. Wzniesiona jest na planie kwadratu o boku 1,95 metra.

Wieżowa, prostopadłościenna, dwukondygnacyjna bryła ustawiona jest na szerokim niskim cokole i wsparta na czterech arkadach. Dach kapliczki tworzy nieforemna kolebka obłożona cegłą na płasko, w zwieńczeniu znajdują się cztery sterczyny narożne i centralnie umieszczony pinakiel. Całość zbudowana z licowanej cegły, z użyciem profilowanych kształtek, z niewielkim użyciem kamienia polnego w partii cokołowej. W dolnej kondygnacji znajduje się otwarte wnętrze, przystosowane do ustawienia figury.

Obecnie znajduje się tu figura Najświętszego Serca Pana Jezusa, zaś w górnej niszy umieszczony jest teraz metalowy krucyfiks. Kapliczka została odrestaurowana 1.08.2009 r. ze środków Niemiecko-Polskiej Fundacji Ochrony Zabytków i Gminy Miłoradz.