Krzyż w Pasażu Krzysztofa Kolbergera
Autor: Anna Mieczyńska-Jerominek
Z krzyżem, który stoi już poza granicą Żoliborza – dzielnicy mojego zamieszkania od prawie 40 lat, mam emocjonalny związek. Do mojego ostatniego miejsca pracy – filii Domu Kultury Śródmieście przy ulicy Anielewicza przy skrzyżowaniu z Andersa najkrócej było mi jeździć (na rowerze, oczywiście) z domu na Sadach Żoliborskich skrótem przez pasaż Krzysztofa Kolbergera, tj. między blokami mieszkalnymi naprzeciwko Arkadii po przeciwnej stronie ulicy Słomińskiego. Krzyż stojący u wylotu pasażu na ulicę Dziką znałam już wcześniej, jednak teraz mijałam go na ogół dwa razy dziennie, starając się każdorazowo przynajmniej przeżegnać, czasem westchnąć w jakiejś bieżącej intencji. Metalowy, wysoki krzyż z figurą Chrystusa umieszczony jest na postumencie, na którego przedniej części znajduje się kapliczka z wyobrażeniem Matki Bożej Częstochowskiej w koronie, z koronowanym Dzieciątkiem. Krzyż jest, niestety, mocno zaniedbany. Ogrodzenie, które otacza postument, jest niekompletne – brakuje części drzwiczek, fragment metalowego płotu wyjęto, aby zrobić miejsce na pień drzewa opleciony bluszczem – zielone towarzystwo dodaje uroku temu miejscu. Kamienna płyta przed postumentem zapada się w ziemię. Widać jednak, że krzyż otoczony jest troską, a ci, którzy się nim zajmują, dokładają starań, by go utrzymać.
Postument i słupy pomalowane są białą farbą, spotkałam też osoby, które
zapalały znicze. Wszystkie twierdziły, że krzyż jest co najmniej przedwojenny, a jedna – że pochodzi nawet z czasów powstania styczniowego. Próbowałam zweryfikować tę informację w Zarządzie Terenów Publicznych, które ma pod opieką krzyż – niestety, ZTP przejęło nad nim opiekę w 1994 roku i nie ma danych o jego historii.
Niewątpliwym fenomenem jest fakt, że krzyż po wojnie ostał się wśród stawianych obok nowoczesnych bloków. W czasie wojny miejsce, w którym się znajduje, oddalone było zaledwie o kilkadziesiąt metrów od muru getta, o kilkaset – od Umschlagplatz. Zapewne modlono się przy nim po aryjskiej stronie…