Figura w Warce
Figura Najświętszej Panny Maryi
Warka to jedno z najstarszych miast w Polsce. W początkowym okresie jej dziejów znajdowała się pod panowaniem książąt mazowieckich. Prawa miejskie uzyskała za panowania Trojdena I. Czasy jej największego rozwoju przypadają jednak na piętnaste i szesnaste stulecie. W tym okresie przez Warkę przepływały galary z drzewem i płodami rolnymi. Tu przeładowywano sól bocheńską. W Warce funkcjonowało 8 młynów, a sześć razy w roku odbywały się wielkie wareckie jarmarki. W miasteczku mieszkało wielu wybitnych rzemieślników. Część z nich była wyznania mojżeszowego. Jedno z miejscowych podań mówi, że w mieście było szewców „kopa kup”, czyli aż 3600. Jędrzej Święcicki w „Opisie Mazowsza” podaje, że Warka posiadała 7 kościołów. Najwspanialszy z nich to świątynia z klasztorem ojców Dominikanów. Po tym już nieistniejącym wareckim kościele pozostała tylko stara opowieść przekazywana z pokolenia na pokolenie. Miał on według legendy stać nad Pilicą w pobliżu tzw. jeziora dominikańskiego nieopodal kapliczki Najświętszej Panny Maryi na ulicy Mostowej. Pewnego razu nie wiadomo, dlaczego budynek wareckiej świątyni nagle zapadł się pod ziemię. Niektórzy mówią, że do dziś w dni ważnych wydarzeń historycznych wydobywają się z podziemi dźwięki dzwonów.
Obecnie w Warce znajdują się dwie świątynie: Kościół Pofranciszkański oraz św. Mikołaja Biskupa. Te budowle sakralne są świadectwem wielowiekowej tradycji chrześcijaństwa w mieście i jego okolicach. W podziemiach kościoła św. Mikołaja znajdują się zwłoki XV-wiecznego siłacza Stanisława Ciołka. Z miejscowych legend wynika, że podczas budowy jednego z wareckich młynów wyręczał w pracy 24 mężczyzn. Podobno wareckiemu siłaczowi udało się podczas pobytu w Krakowie po schodach wciągnąć na wieżę Kościoła Mariackiego potężny dzwon. Wcześniej bezskutecznie próbowało tego dokonać czterdziestu najsilniejszych tamtejszych mieszczan.
Nieopodal świątyni św. Mikołaja Biskupa przy ulicy Mostowej w Warce znajduje się kapliczka Najświętszej Maryi Panny, która ma ponad 150 lat. Nie wiadomo, kto był jej fundatorem. Figura Maryi stoi u stóp kościoła farnego przy drodze z centrum Warki do rzeki Pilicy Zabytkowa kapliczka składa się masywnej podstawy. Na niej usytuowany jest biały, prostopadłościenny cokół, w którym wydrążono prostokątną niszę z drewnianym krucyfiksem. Na wysokim postumencie znajduje się figura Najświętszej Maryi Panny. Matka Boska ma długie ciemne włosy, ubrana jest w jasną szatę pokrytą błękitnym płaszczem. Nie posiada nakrycia głowy, a jej dłonie w akcie pokory są złożone na piersiach. Pod bosymi stopami Maryi znajduje się kula ziemska. Matka Boska depcze głowę węża.
Kilka metrów od kapliczki Najświętszej Maryi Panny przy Mostowej znajduje się stara studnia zwana „Dziekanką”. Mieszkańcy Warki brali z niej wodę aż do momentu, kiedy w miasteczku wybudowano wodociągi. Studnia przy kapliczce słynęła ze smacznej wody. Stara legenda mówi, że kto jej napije ten wróci do Warki lub zostanie w niej na stałe. Skosztowanie wody z dzbanka młodej dziewczyny wróżyło rychłe z nią małżeństwo. Kapliczka Najświętszej Maryi Panny na Mostowej jest i była ważnym obiektem sakralnym i miejscem ukochanym przez mieszkańców Warki. Wspomina o niej również w swym sztandarowym dziele jej orędownik ks. Marceli Ciemniewski. Opisuje on w „Dziejach Warki” postać pobożnego starca mieszkańca tego średniowiecznego grodu. Chodzi o miejscowego mistrza murarskiego – pana Gaworskiego.
Żył on w II połowie XIX wieku i bardzo kochał przeszłość oraz pilnie przestrzegał dawnych obyczajów. Wychowanek miejscowego zakonu ojców franciszkanów, po jego kasacie ze szczególnym pietyzmem pragnął zachować jego pamięć. Pan Gaworski był również bardzo przywiązany do figury Najświętszej Marii Panny przy ulicy Mostowej w Warce i troszczył się o tę kapliczkę, jak nikt inny. Każdego roku w maju z gronem przyjaciół do późnego wieczora śpiewał pieśni ku czci królowej niebios. Żadne wojny ani choroby mu w tym nie przeszkadzały. Czynił to do końca życia. Starał się, aby o każdej porze dnia i nocy przed figurą paliła się lampka. Kwestował na ulicach Warki na olej narażając się na drwiny mieszkańców.
Kapliczka z figurą Najświętszej Panny Maryi przyj ulicy Mostowej w Warce jest zadbana i nie brakuje obecnie również jej cichych opiekunów i entuzjastów. Podobnie figurą i śpiewają pieśni ku jej czci Najświętszej Maryi Panny.