Krzyż w centrum Orzesza
Krzyż w centrum Orzesza
Krzyż w centrum Orzesza
Boża męka
Województwo śląskie, powiat mikołowski, Orzesze Centrum
Śląskie miasteczko liczące około 20 tysięcy mieszkańców, zamieszkujących 10 dzielnic o ciekawie brzmiących nazwach. Zawada, Zawiść, Zazdrość, Zgoń, Woszczyce, Mościska, Królówka, Jaśkowice oraz Gardawice.
Tuż obok poczty, w centrum miasteczka, Boża Męka (staropolska nazwa krzyża przydrożnego) z datą 1884 – 1927, z figurą Chrystusa i Matki Boskiej.Zastanawiałam się skąd te dwie daty na krzyżu. Co wydarzyło się w Orzeszu w 1884 r.?
1 września 1884 r. została oddana do użytku linia kolejowa nr 159, łącząca stacje Orzesze – Wodzisław Śląski. Jej budowę prowadziła niemiecka firma Wilhelmsbahn. Pierwszy pociąg z Orzesza do Żor przyjechał 2 lipca 1884 r., na dwa miesiące przed planowanym oddaniem trasy do użytku. Lud stawiał krzyże z Bożą Męką w podzięce Bogu na pamiątkę jubileuszu, za podźwignięcie się z ciężkiej niemocy, na intencję uśmierzenia cholery czy morowej zarazy a nawet pomoru bydła, jako klęski uważanej za karę boską.
Może orzeska Męka pańska jest właśnie postawiona na pamiątkę jubileuszy w latach 1884-27, kiedy to Orzesze zaczęło nabierać rumieńców? Na terenie Orzesza w XIX i XX wieku istniało, kto dzisiaj uwierzy, kilkanaście kopalń i pól górniczych. Ostatnią zlikwidowano w 1934 r…
Boża męka w mowie potocznej oznacza krzyż czyli figurą z wyobrażeniem ukrzyżowanego Chrystusa Pana. Boża Męka najczęściej budowana była z drewna, kamienia a nawet z żelaza, po wojnie również z betonu. Na Górnym Śląsku przede wszystkim budowano ją z kamienia, zdarzają się też obiekty drewniane. Prawie zawsze pozbawione koloru, stąd też konserwatorzy odnawiając krzyże, zachowują jej naturalne piękno, nie stosując kolorów.
Na gościńcach i częściej uczęszczanych drogach baby i dziady żebrzące pod Bożą męką siadywały, śpiewając pieśni kantyczkowe i wzywając przechodniów do udzielenia im wspomożenia.
Ta Boża Męka jest tak piękna, że pozwolę sobie na dodanie kilku jej odsłon.