Dariusz Bury

Słupowa kapliczka wnękowa

Nr 600 – Świdwowiec. 31 Lipiec 2014r.

Województwo lubuskie, powiat międzyrzecki, gmina Trzciel. Kapliczka położona jest ok. 1 km na północ od Trzciela w kierunku Silnej, przy drodze powiatowej 1338F Trzciel – Silna (na rozwidleniu drogi w kierunku na Leśny Folwark), w południowej otulinie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Trzciel to msc. nad rzeką Obrą, położone pomiędzy jeziorami: Młyńskim i Wielkim, nieopodal autostrady A-2 (na obszarze bruzdy Zbąszyńskiej – 75 km na północ od Zielonej Góry).

52°22’31″N 15°53’20″E.

Słupowa kapliczka wnękowa – Chrystusowa) z wizerunkiem Chrystusa na krzyżu z początku XXw ? (kult Krzyża Świętego w polskiej kulturze ludowej sięga początków chrześcijaństwa – swoisty totem narodowy). Kapliczka zbudowana z cegły (otynkowana)na planie kwadratu, nakryta jest czterospadowym daszkiem z blachy stalowej. Nisza zamknięta z 3 stron i otwarta od frontu. Wewnątrz kapliczki umieszczono krzyż stalowy z cierpiącym Chrystusem. Krzyż od chwili śmierci Jezusa Chrystusa stał się tytułem do chwały, chlubą dla Jego wyznawców, symbolem odkupienia całej ludzkości i powszechnego pojednania z Bogiem. Krzyż w starożytności uznawany był za najbardziej okrutne i haniebne narzędzie śmierci. Stosowali go Rzymianie dla niewolników i przestępców. Krzyż jest narzędziem haniebnej i okrutnej śmierci Syna Bożego, znakiem rozpoznawczym chrześcijan od śmierci Jezusa, powszechnym gestem liturgicznym. Z powodu złej sławy krzyża, który był znakiem hańby i poniżenia, a także w obawie przed prześladowaniami, chrześcijanie nie używali go wiele. Krzyż i miejsce Chrystusowej męki na Golgocie nie były zapomniane przez pierwszych chrześcijan, lecz były niedostępne. Cesarz Hadrian ukarał Żydów za powstanie Bar Kochby w 132 i postanowił zamienić Jerozolimę w miasto całkowicie pogańskie, budując przy tym na miejscu męki Jezusa świątynię pogańską. Oznaczało to automatycznie zakaz wstępu dla żydów i chrześcijan, co uniemożliwiło kult krzyża. Dopiero po blisko dwustu latach, dzięki patronatowi cesarzowej św. Heleny, matki Konstantyna Wielkiego, odzyskanie relikwii stało się możliwe. Helena potęgą swego autorytetu wpłynęła na usunięcie pogańskich budowli i umożliwienie prac wykopaliskowych. W 326 r. (bądź 320) odnaleziono 3 krzyże, w tym ten najważniejszy, na którym umarł Jezus Chrystus. Wtedy wybudowano tam Bazylikę „Ad Crucem” (Męki Pańskiej). W rocznicę jej poświęcenia corocznie obchodzone jest święto Podwyższenia.

W kościołach chrześcijańskich a zwłaszcza w Kościele katolickim i prawosławnym krzyż jest otaczany szczególnie nabożną czcią. Wierni w jego kierunku zanoszą modlitwy, jest umieszczany w centralnym miejscu w budynkach sakralnych. W sensie mistycznym symbolizuje mękę Chrystusa. Krzyż bywa też przedmiotem dysput politycznych (krzyż w szkole, w Sejmie, w urzędach, na terenie Auschwitz). Wierni stawiali krzyże przy domach, źródłach, nad brzegami rzek oraz w miejscach dawnych ośrodków kultu pogańskiego. Ponadto krzyże ustawiano na początku i na końcu wsi, by były zaporą dla złego. Bardzo często sytuowano je na rozstajach dróg, gdzie według ludowej tradycji diabeł lubił szczególnie przebywać.

Dziś znak krzyża nadal kreśli się na czole dziecka podczas liturgii chrztu św., przy sakramencie bierzmowania, krzyżem błogosławi się nowożeńców i krzyż wkłada się w dłonie zmarłego, stoi on też na mogiłach. Jest on najbardziej rozpowszechnionym elementem polskiego krajobrazu. Nierozdzielnie łączy się z sakralną architekturą i zdobi mieszkania wszystkich katolickich domów. Pobożność ludzi sprawiła, że krzyży w Polsce jest tak dużo, że nawet nazywano ją krainą mogił i krzyży W języku potocznym mówi się o krzyżu, jako o próbie i doświadczeniu, który należy znosić w duchu ofiary na wzór Jezusa Chrystusa. Kościoły protestanckie uznają krzyż za swój symbol, ale odrzucają jego kult, jako narzędzia zbrodni na którym stracono Jezusa. Krzyże protestanckie (z wyjątkiem luteran) są puste (bez wizerunku cierpiącego Chrystusa), co symbolizować ma zwycięstwo Jezusa Chrystusa nad śmiercią, całkowite zakończenie dzieła zbawienia i brak konieczności powtarzania bądź uobecniania ofiary krzyżowej.

W ciągu wieków pojawiło się około 400 różnych rodzajów krzyża, m.in.: krzyż łaciński, krzyż grecki, krzyż pizański, krzyż maltański, krzyż patriarszy, krzyż jerozolimski, krzyż celtycki, krzyż św. Piotra, krzyż św. Andrzeja, krzyż papieski, krzyż kardynalski, krzyż prawosławny, krzyż pacyfistyczny, strzałokrzyż i wiele innych. Dopiero analizując Krzyż Syna Bożego, człowiek może zrozumieć sens swego cierpienia, życia i chrześcijańskiej miłości. Krzyż jest znakiem nadziei i zwycięstwa religii nad pogaństwem. Krzyż przypomina, że śmierć i cierpienie nie są ostatecznym wymiarem ludzkiego życia, gdyż drugą stroną jest chwała zmartwychwstania, tryumfu nad złem, nowym życiem.

Chlubmy się Krzyżem naszego Pana Jezusa Chrystusa. W nim jest nasze zbawienie, życie i zmartwychwstanie, przez Niego jesteśmy zbawieni i oswobodzeni (por. Ga 6, 14). Chrystus zapowiadając „swoją godzinę” (zob. J 2,4; 13,1; 17,1), mękę i ukrzyżowanie, zawsze łączył je ze zmartwychwstaniem. Również po zmartwychwstaniu Jezus ukazuje nierozerwalny związek misterium Krzyża i Zmartwychwstania, Męki i Chwały: Czyż Mesjasz nie miał tego cierpieć, aby wejść do swej chwały? (Łk 24, 26). Kto chce pójść za mną, niech się zaprze samego siebie i weźmie krzyż swój, i niech idzie za mną.

W krzyżu osłoda, w krzyżu ochłoda,

Dla duszy, smutkiem zmroczonej.

Kto krzyż odgadnie, ten nie upadnie,

W boleści sercu zadanej.