Dariusz Bury

Kapliczka na półwyspie

Nr 419 – Wysoka. 30 czerwca 2011. Województwo lubuskie, powiat międzyrzecki, gmina Międzyrzec. Kapliczka położona jest na południowy-zachód od Międzyrzecza (15 km od Międzyrzecza i 19 km od Świebodzina), na wjeździe od strony Kaławy, we wsi Wysoka, w północnej części Pojezierza Lubuskiego, na półwyspie jeziora Paklicko Małe (w części Niziny Wielkopolskiej i zachodnich krańcach Bruzdy Zbąszyńskiej), przy drodze powiatowej 1268F Boryszyn – Kaława (niespełna 6 km od dr. ekspresowej S-3 Międzyrzecz – Świebodzin).

52°22’36.″N 15°27’43″E.

Słupowa kapliczka arkadowa – ceglana (otynkowana). Wzniesiona w końcu XIX w. ? Kapliczka zbudowana na planie kwadratu, o dwustopniowej podstawie, z dwustopniowym trzonem przedzielonym gzymsem i głowicą zwieńczoną krzyżem kamiennym. Dolna część trzonu – wnękowa (brak figur czy obrazów). W górnej części trzonu – arkadowej umieszczono figurę Najświętszego Serca Pana Jezusa (Papież Leon XIII 31 grudnia 1899 roku oddał Sercu Jezusowemu w opiekę cały Kościół i rodzaj ludzki.). Postać Jezusa jest w białej tunice i luźno opadającym czerwonym płaszczu. Na piersi czerwone Serce Jezusa, które przyjęło się jako symbol miłości Boga do człowieka. Kult Bożego Serca istniał już od początku chrześcijaństwa. Na przestrzeni wieków głosili go liczni czciciele Serca Jezusowego, wybitni katolicy, doktorowie, teologowie, mistycy i święci. Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa wywodzi się z czasów średniowiecza; początkowo miał charakter prywatny, z czasem ogarnął szerokie rzesze społeczeństwa.

Mistyka średniowiecza łączyła kult Serca Jezusowego w bardzo żywym nabożeństwem do Najświętszej Rany boku Jezusa. Do najwcześniejszych, którzy w Ranie boku, otwartej włócznią żołnierza, odnaleźli Serce Boże, należy nieznany autor poetyckiego utworu Winny szczep mistyczny. Mówi w nim, że właśnie w tej Ranie odnalazł Serce Boże, że spocznie przy Nim, że się już z Nim nie rozstanie. Cały zakon św. Dominika Guzmana – dominikanie – bardzo wcześnie przyswoił sobie nabożeństwo do zranionego boku i Serca Pana Jezusa. W piątek po oktawie Bożego Ciała, a więc w dzień, który Chrystus wybrał sobie na święto Jego Serca, dominikanie odmawiali oficjum o Ranie boku Pana Jezusa. W średniowieczu źródło szczególnej radości i uświęcenia do Serca Pana Jezusa znaleźli: Św. Mechtylda (1241-1298), św. Gertruda (1250-1303) czy św. Małgorzata z Kortony (1252-1297).

Od XVII wieku nabożeństwo do Serca Pana Jezusa staje się własnością ogółu wiernych i całego Kościoła. Przyczyniło się do tego dwoje świętych: św. Jan Eudes i św. Małgorzata Maria Alacoque. Św. Jan Eudes jest nazwany „twórcą liturgicznego kultu Serca Jezusa i Maryi”. W roku 1643 poleca w swoim zakonie obchodzić uroczyście święto Najświętszego Serca Maryi (8 lutego) oraz Serca Pana Jezusa (20 października). Ku czci obu Serc ułożył Mszę świętą i oficjum o Najświętszym Sercu Pana Jezusa. Jednak główna zasługa w rozpowszechnieniu nabożeństwa do Najświętszego Serca Pana Jezusa przypada skromnej zakonnicy, wizytce, św. Małgorzacie Marii Alacoque (1647-1690). Szczególnie eksponowaną cechą tego Nabożeństwa jest mnogość łask udzielanych tym, którzy je odprawiają oraz członkom ich najbliższych rodzin, a przede wszystkim wzrastanie duchowe w miarę jego odprawiania. To wszystko zostało zawarte w obietnicach, danych w objawieniach za pośrednictwem św. Małgorzaty Marii tym wszystkim, którzy podążą za wezwaniem). Małgorzata urodziła się 22 lipca 1647 r. w Burgundii (Francja) w rodzinie sędziego. Chorobliwa od dziecka czuła za to wielki głód Boga. Pragnęła też gorąco poświęcić się służbie Bożej. W wieku 24 lat została zakonnicą Sióstr Nawiedzenia (wizytek) w Paray-le-Monial. Była mistyczką – od 21 grudnia 1674 r. przez ponad półtora roku Pan Jezus w wielu objawieniach przedstawiał jej swe Serce, kochające ludzi i spragnione ich miłości. Małgorzata doznała wielu przykrości i sprzeciwów. Nawet jej przełożona nie wierzyła w prawdziwość objawień. Dopiero w 1683 r., gdy wybrano nową przełożoną, Małgorzata mogła rozpocząć rozpowszechnianie Bożego przesłania. Od 1686 r. obchodziła święto Najświętszego Serca Jezusa i rozszerzyła je na inne klasztory sióstr wizytek. Z jej inicjatywy wybudowano w Paray-le-Monial kaplicę poświęconą Sercu Jezusa. Małgorzata zmarła 17 października 1690 r. po 43 latach życia, w tym 18 latach profesji. Beatyfikował ją Pius IX (1864), kanonizował Benedykt XV (1920). Wraz ze św. Janem Eudesem jest nazywana „świętą od Serca Jezusowego”. Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa został uznany oficjalnie w 1765 r. przez Klemensa XIII. Do ustanowienia tego święta przyczynili się Polacy.

Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa (NSPJ), pod wpływem objawień mistyczki św. Małgorzaty Marii Alacoque, przybrał kilka form: celebrowanie uroczystości NSPJ przypadającego w piątek po oktawie Bożego Ciała; Godzina Święta, przynajmniej godzinna adoracja Najświętszego Sakramentu w nocy z czwartku na piątek dla uczczenia konania Chrystusa w Ogrodzie Oliwnym; praktyka pierwszych, kolejnych dziewięciu piątków miesiąca, spowiedzi i Komunii św., jako wynagrodzenie za grzechy własne i rodzaju ludzkiego; litania do Serca Pana Jezusa oraz akt poświęcenia rodzaju ludzkiego NSPJ; pozostałe formy: koronka oraz pieśni do Serca Pana Jezusa, zwyczaj poświęcania Sercu Pana Jezusa rodzaju ludzkiego, państw, narodów, diecezji, parafii i jednostek; wizerunki serca Jezusowego, świątynie o tym imieniu, zakony i bractwa pod tą nazwą; czasopisma oraz publikacje poświęcone czci Serca PJ.

Kult Serca Jezusowego jest szczególnie żywy w Polsce. Nasz kraj można nazwać drugą (po Francji) ojczyzną czci Serca Jezusowego; takiego określenia użył niegdyś ks. kard. Karol Wojtyła. Przybyłe do Krakowa w 1681 r., wkrótce po objawieniach siostry Wizytki przyczyniły się w największym stopniu do rozpowszechnienia tego kultu do Serca Jezusowego. W Krakowie od 130 lat ukazuje się pismo Posłaniec Serca Jezusowego, wydawane przez Apostolstwo Modlitwy. W tym mieście znajdują się kościoły pod wezwaniem Serca Jezusowego: bazylika księży jezuitów przy ul. Kopernika i kościół sióstr sercanek przy ul. Garncarskiej. Najświętszemu Sercu poświęcono też krakowskie parafie: Lubocza, Łagiewniki, Piaski Wielkie, Płaszów i Pychowice. Nieopodal Krakowa mieszczą się Stadniki, miejsce Seminarium Duchownego Zgromadzenia O.O. Sercanów. W Krakowie rozwinął się także kult Bożego Miłosierdzia, będący jakby rozwinięciem „nurtu sercańskiego”, dzięki staraniom św. Faustyny, a następnie, po wojnie – biskupa krakowskiego – Karola Wojtyły. W latach 1920 i 1951 biskupi polscy zebrani na Jasnej Górze poświęcili kraj Sercu Jezusa.

Na prośby biskupów Francji i innych krajów katolickich papież Pius IX wprowadził 1856 roku święto Serca Jezusa w Kościele powszechnym. W 1899 roku papież Leon XIII poświęcił świat Sercu Jezusa i ogłosił encyklikę Annum sacrum, w której przedstawił istotę, znaczenie i korzyści podjętego aktu poświęcenia. Najdonioślejszym dokumentem o kulcie Serca Jezusa jest encyklika „Haurietis aquas” paieża Piusa XII z 15 V 1956 roku, przedstawiająca teologiczne podstawy kultu oraz ukazująca jego ścisły związek z całą ekonomią zbawienia.