Figura w Żorach
Figura Św. Jana Nepomucena
Żory Rynek.
Na Śląsku św. Jan Nepomucen jest patronem szczególnym, gdyż lista poświęconych mu pomników, kaplic i ołtarzy jest doprawdy imponująca. Figurki i kaplice bardzo popularne w Czechach i na Górnym Śląsku stanowią wyraz ludowej pobożności i charakterystyczny element krajobrazu, często wręcz przez swoją pospolitość niedostrzegany.
Najczęściej w ikonografii św. Jan Nepomucen przedstawiany jest w następujący sposób:
- kapłan, w postawie stojącej,
- z palmą męczeństwa w jednej ręce a krzyżem w drugiej,
- w stroju duchownego z okresu baroku: w sutannie, rokiecie (rodzaj komży o wąskich rękawach, z kolorową, najczęściej fioletową podszewką), mantolecie (krótka peleryna nakładana na komżę, jako oznaka specjalnego przywileju nadanego biskupom, prałatom i kanonikom) i birecie (nakrycie głowy duchownych: purpurowy zarezerwowany dla kardynałów, fioletowy dla biskupów, czarny dla reszty duchowieństwa)
- wokół głowy pięć gwiazd – tyle ile liter w łacińskim słowie TACUI – MILCZAŁEM.
W Żorach mieście są co najmniej cztery pomniki św. Jana Nepomucena – na Szoszowach, na żorskim rynku, opodal rynku w tzw. Kościółku, a kończąc na Biesie. Trudno dokładnie określić, kiedy figura świętego stanęła pierwszy raz na rynku Żor. Świadectwa z 1888 r. podają, że figura św. Jana Nepomucena stała tam od „pradawnych czasów”. Na planie miasta z 1766 r., zaznaczono kaplicę, prawdopodobnie ze statuą tego świętego. W 1883 r. przeniesiono ją do „Kościółka” na skrzyżowaniu ulic Bramkowej i Murarskiej, gdzie znajduje się do dziś. Na rynku z kolei ustawiono nowa figurę z kamienia wykonaną przez Franciszka Kolcesa.
W 1885 r. załoga „Huty Pawła” wykonała wokół figury ozdobną żelazna kratę, w której pozłocono niektóre elementy. Figura w czasie wyzwalania miasta spod okupacji hitlerowskiej została całkowicie zniszczona. Dopiero w 2000 r. na rynku postawiono zabytkową figurę przeniesioną z baranowickiej kolonii Szoszowy.
Na ścianie frontowej cokołu widnieje inskrypcja: Jan Nepomucen. Kapłan i męczennik. Ok. 1350-93. Inskrypcja umieszczona na ścianie przeciwległej informuje: „Pomnik od wielu wieków stojący na żorskim rynku.
Zabytkowa figura św. Jana Nepomucena jest darem rodziny państwa Szkróbków .Jak wiemy figury tego świętego ustawiano w miejscach związanych z wodą, na mostach, pewnie, aby strzegł przed tym żywiołem. Tu w Żorach św. Jan Nepomucen obserwuje ze swej kolumny Urząd Miasta i miejsce posiedzeń Rady Miejskiej.